Gavin Bridge (Durham Üniversitesi) ve Begüm Özkaynak (Boğaziçi Üniversitesi)
Çalıştay Konusu: Enerji Altyapıları: güvenlik, çevre ve sosyal çatışmalar
Araştırmacı Bağlantıları Çalıştay Düzenleme Desteği
Toplumun ihtiyaç duyduğu şey güvenilir, ekonomik ve çevresel anlamda sürdürülebilir enerji sistemleriyse, yeni enerji altyapılarına ihtiyaç var demektir. Peki, altyapılar kime hizmet eder? Altyapılarla ilgili kararlarda kimin sözü geçer? Sosyal bilimlere yöneltilen bu sorular Haziran 2016’da İstanbul’da düzenlediğimiz Enerji Altyapıları: güvenlik, çevre ve sosyal çatışmalar başlıklı “Araştırmacı Bağlantıları” çalıştayında ele alınmıştır. Henüz kariyerinin başındaki sosyal bilimcilerle birlikte çalışarak bir araştırma çalıştayı tasarlama ve uygulama fikri UE FP7 (7th Framework Programme for Research and Technological Development) Başlangıç Eğitimi Ağı (Initial Training Network) ile filizlenmişti. Araştırmacı Bağlantıları programı ise hem halihazırda paylaştığımız ortak alanlarımızı geliştirebilme (örneğin analitik yaklaşımdaki ortak zemin, politik ekoloji yöntemleri ve akademik alan dışındaki bilgi topluluklarıyla birlikte çalışma isteği gibi), hem de farklı uluslardaki farklı yaklaşımlardan bir şeyler öğrenebilme (enerji dönüşümünün gidişatı ve akademik araştırma geleneklerindeki farklılıklar gibi) hususunda bizler için bir fırsat yaratmıştır.
Çalıştayın planlanması süresindeki hedefimiz, araştırmacı gruplarının enerji konusunu disiplinler arası alana, coğrafi ve meslekî sınırların ötesine taşıyabilmelerini ve araştırmalarını hem etkili hem de toplumla iç içe bir şekilde gerçekleştirebilmelerini sağlamaktı. Programın yapısını ve katılımcıları yalnızca çalışmalarını paylaşmaya değil aynı zamanda şirketlerden, hükümetten ve sivil toplum örgütlerinden birçok farklı paydaşla birlikte çalışmaya teşvik eden formatları hazırlarken bir hayli zaman harcadık. Çalıştayın yapısı ve uygulanması hususlarında deneyimlerini ve çalışma gayretlerini bizimle paylaşan nitelikli danışmanlardan faydalanabilmek amacıyla farklı meslek kuruluşlarından da destek aldık. Kariyerinin başındaki 30 araştırmacı ve danışmanla birlikte İstanbul’da geçirdiğimiz beş gün yine birlikte yürüttüğümüz düşünme sürecinin devamı niteliğindeydi. Fakat uygulama anlamında baktığımızda, bu çalışmanın mevcut planların neticesi değil, gelecekte kurulacak olan işbirlikleri için bir sıçrama tahtası konumunda olduğunu görmekteyiz.
Bize göre Çalıştayın en önemli sonucu, yeni işbirliği alanlarının oluşturulabilmesi için gereken fırsatlara ve ortak zeminlere yönelik bilgilendirilmiş bir anlayışın geliştirilmesi oldu.
Bizler, organizatörler/öncü araştırmacılar olarak Araştırmacı Bağlantıları uygulamasıyla birlikte farklı şeyler öğrenebilme fırsatı yakaladık. Açıklığa kavuşturmak istediğimiz sorunlar hakkında hem maddi hem de lojistik alanlarda birlikte düşünebilmek oldukça eğlenceliydi. Süreç boyunca, örneğin Türkiye’deki enerji konularına yönelik uzun süredir var olan teknik ve mühendislik yaklaşımlar ve Birleşik Krallık’taki coğrafi, sosyolojik ve antropolojik bakış açıları gibi birbirinden farklı kurumsal yapılar ve disiplin gelenekleri sayesinde oldukça fazla takdir kazandık. Çalıştay süresince gerçekleştirilen alan ziyaretleri ve hem aktivistler hem de farklı paydaş gruplarıyla birlikte yeni şeyler öğrenebilme imkânı bizlere, iki farklı ülkedeki yasal düzenlemeleri ve politik yapıları görebilme, farklı enerji altyapılarının (Türkiye’deki kömür, nükleer enerji ve hidro enerji altyapıları ile İngiltere’deki gaz, nükleer enerji ve rüzgâr enerjisi altyapıları) ülkelerdeki enerji gündemini nasıl belirlediklerini anlayabilme ve farklı coğrafi alanlardaki toplumların ve çevre hukukunun sürece dâhil edilmeleri ile ilgili uygulamaları keşfedebilme fırsatı sundu.
Bize göre Çalıştayın en önemli sonucu, yeni işbirliği alanlarının oluşturulabilmesi için gereken fırsatlara ve ortak zeminlere yönelik bilgilendirilmiş bir anlayışın geliştirilmesi oldu. Bu çalışma bize (ve diğer katılımcılara) daha önce gerçekleştirilen ortak çalışmaların geliştirilebilmesine yönelik bir takım araştırma alanlarının belirlenebilmesi ve kurumsal çalışmalarımız içerisinde diğer meslektaşlarımız, farklı kurumlar ve birimlere de yer vererek hem finansal anlamda hem de toplumsal eylemlerden dışarıya açılabilme imkânı sunmuş oldu. Diğer bir deyişle, bizlerin ve diğer katılımcıların çalıştay süresince çalışmalarını sürdürdükleri esnek ağ yapısı beraberinde yeni finans kaynakları ve araştırma imkânları getirdi. Tüm bunların yanısıra özel bir dergi sayısının çıkarılması teklifi, Çalıştay süresince gerçekleştirilen grup tartışmalarında ortaya çıkan ve şu an katılımcılar ve danışmanlar tarafından geliştirilmekte olan üç orijinal yeni fikir, çalışma süresince elde edilen diğer sonuçlardır. Genel anlamda bakıldığında bu Çalıştayın, hem Türkiye hem de İngiltere’den katılımcılar arasında yeni meslekî ilişkilerin oluşmasına, danışmanlar arasında sağlam araştırma bağlarının kurulmasına ve meslektaşlar, doktora öğrencileri ve toplumsal örgütler gibi unsurlar arasında yeni işbirliklerinin filizlenmesine zemin hazırlamış olması, çalıştayın amacına ulaştığının da bir kanıtı niteliğinde.